Odpowiedzialność cywilnoprawna fizjoterapeuty

Odpowiedzialność cywilnoprawna fizjoterapeuty może powstać w przypadku zaistnienia łącznie trzech przesłanek:

• nienależytego wykonania przyjętego na siebie zobowiązania bądź jego niewykonania w ogóle – wykonanie zobowiązania wobec pacjenta nie polega na zagwarantowaniu mu określonego rezultatu, wystarczy działanie z należytą starannością oraz zgodnie z regułami sztuki danego zawodu;
• powstania szkody – może ona przybrać postać straty lub utraty korzyści; strata wyraża się w rzeczywistej zmianie stanu majątkowego poszkodowanego i polega na zmniejszeniu się jego aktywów albo na zwiększeniu pasywów; utrata korzyści polega natomiast na niepowiększeniu się czynnych pozycji majątku poszkodowanego, które pojawiłyby się w tym majątku, gdyby nie zdarzenie wywołujące szkodę; należy również zaznaczyć, iż szkoda majątkowa nie jest to wyłącznie szkoda na mieniu, może bowiem dotyczyć zarówno uszczerbku na mieniu, jak i na osobie;
• związku przyczynowego pomiędzy nienależytym wykonaniem (bądź niewykonaniem) oraz powstałą szkodą (art. 361 Kodeksu cywilnego) – zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła; fizjoterapeuta nie poniesie zatem odpowiedzialności za takie następstwa działania lub zaniechania wobec pacjenta, które można w ujęciu obiektywnym określić jako nadzwyczajne, tj. na przykład niedającą się w typowych warunkach przewidzieć niezwykle rzadką komplikację, dla przykładu: zaordynowanie pacjentowi zbyt długiego czasu pobytu w komorze kriogenicznej i występujące potem odmrożenie pozostaje w takim adekwatnym związku przyczynowym z decyzją fizjoterapeuty.

Ciężar udowodnienia zaistnienia łącznie powyższych trzech przesłanek spoczywa na osobie, która domaga się uznania odpowiedzialności cywilnej fizjoterapeuty. Jeżeli osoba taka wykaże ich wystąpienie, to aby zwolnić się z odpowiedzialności, należy wykazać, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nastąpiło z przyczyn, za które fizjoterapeuta nie ponosi odpowiedzialności oraz że wykonał je z należytą starannością.

Odpowiedzialność cywilną można ponieść za czyn własny, za czyn cudzy (art. 429 k.c.) lub na zasadzie ryzyka (art. 474 k.c.).

Zgodnie z art. 429 Kodeksu cywilnego ten, kto powierza wykonanie czynności drugiemu, jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez sprawcę przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, chyba że nie ponosi winy w wyborze albo że wykonanie czynności powierzył osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności.

Zgodnie z art. 474 Kodeksu cywilnego dłużnik odpowiedzialny jest jak za własne działanie lub zaniechanie za działania i zaniechania osób, z których pomocą zobowiązanie wykonuje, jak również osób, którym wykonanie zobowiązania powierza.

 

ROSZCZENIA CYWILNE PACJENTÓW – ZAKRES I PODSTAWY PRAWNE

Odszkodowania pieniężne (art. 444 k.c.)
W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Pojęcie wszelkich wynikłych kosztów będzie obejmowało najczęściej wydatki i koszty opieki leczniczej, pielęgniarskiej i rehabilitacyjnej, koszty pobytu w zakładzie opieki zdrowotnej, sanatoryjnej, wydatki obejmujące koszt zakupu leków i innych środków leczniczych czy opatrunkowych, przyrządów niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania w życiu codziennym, które przed powstaniem szkody nie były wymagane, np. protezy, wózek inwalidzki, koszty związane z transportem chorego do placówki służby zdrowia lub do domu, wydatki związane z koniecznością lepszego odżywiania się, straty wynikłe z nieuzyskiwania określonych dochodów podczas procesu leczenia oraz koszty ewentualnego przyuczenia do innego zawodu. Co istotne, pacjent może wystąpić z roszczeniem o wyłożenie z góry określonej sumy na poniesienie takich wydatków.

Renta (art. 444 §2 i 3 k.c.)
W przypadku kiedy poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa. Renta z art. 444 § 2 k.c. przysługująca poszkodowanemu, który zachował częściowo zdolność do pracy, powinna odpowiadać różnicy między zarobkami, jakie mógłby osiągnąć, gdyby nie uległ wypadkowi, a wynagrodzeniem, jakie w konkretnych warunkach jest w stanie uzyskać przy wykorzystaniu swojej uszczuplonej zdolności do pracy. Poszkodowany ma obowiązek minimalizowania szkody w granicach swoich możliwości.

W przypadku zmiany okoliczności, które stały się podstawą do ustalenia renty, możliwe jest wystąpienie z powództwem o zmianę wysokości renty i to przez każdą ze stron, albowiem nie można wykluczyć, że stan zdrowia poszkodowanego poprawi się na tyle, iż będzie on mógł podjąć działalność zarobkową.

Zadośćuczynienie (art. 445 k.c.)
W przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Z kolei w przypadku naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia (art. 448 k.c.).

 

BŁĄD W SZTUCE

Fizjoterapeuta ma przede wszystkim obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami w przedmiocie profilaktyki, diagnostyki, przy czym jest obowiązany kierować się zasadami deontologii zawodowej oraz postępować w wykonywaniu tych zadań z należytą starannością. Uchybienie którejkolwiek z powyższych reguł można w pewnym uproszczeniu definiować jako błąd w sztuce zawodu.

Rodzaje błędów:

• błąd diagnostyczny – uchybienie podczas rozpoznawania danej jednostki chorobowej na podstawie jej objawów czy przeprowadzonego wywiadu; może on polegać przede wszystkim na błędnym zdiagnozowaniu danej jednostki chorobowej w wyniku niedokładnie przeprowadzonego wywiadu bądź przypisania danym objawom odmiennego znaczenia, aniżeli wynika to z aktualnej wiedzy medycznej,
• błąd terapeutyczny – zastosowanie nieprawidłowego sposobu leczenia, przeprowadzenie zabiegu, który nie powinien być przeprowadzony; może być konsekwencją uprzednio popełnionego błędu w rozpoznaniu, ale nie można wykluczyć sytuacji, w której trafnie postawiono diagnozę, przyjęto jednak następnie obiektywnie niewłaściwą metodę leczenia, tj. np. zalecono interwencję chirurgiczną, podczas gdy wystarczająca byłaby terapia manualna,
• błąd techniczny – nieprawidłowe wykonanie określonej czynności pod względem technicznym; może on przede wszystkim polegać na wadliwym przeprowadzeniu zabiegu, błąd organizacyjny – rozumiany jako wadliwe zorganizowanie czynności wykonywanych przez fizjoterapeutę; jest on następstwem wadliwej organizacji pomocy medycznej, która nie pozostaje bez wpływu na życie i zdrowie chorych; nie dochodzi wówczas do błędu w sztuce zawodu, ale w szczególnych okolicznościach, kiedy błąd ten będzie wynikiem wadliwie zorganizowanej pracy w ramach np. indywidualnej praktyki fizjoterapeuty, to właśnie fizjoterapeuta będzie ponosił odpowiedzialność za popełnienie takiego błędu; może on wynikać w szczególności z braków w wyposażeniu czy też błędnego doboru zatrudnianych w ramach danej instytucji osób.

 

OBOWIĄZEK UBEZPIECZENIA OC

Jeżeli fizjoterapeuta świadczy usługi w ramach umowy z NFZ, podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej (OC) zgodnie z art. 136b Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 2007). Jako świadczeniodawca:

• będący podmiotem wykonującym działalność leczniczą podlega obowiązkowi ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej na zasadach określonych w przepisach Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej;
• będący podmiotem, o którym mowa w art. 5 pkt 41 lit. b i d – czyli osobą, która uzyskała fachowe uprawnienia do udzielania świadczeń zdrowotnych i udziela ich w ramach wykonywanej działalności gospodarczej, podlega obowiązkowi ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej wykonywanych na podstawie umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

Minister właściwy do spraw instytucji finansowych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii samorządów zawodów medycznych oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną, biorąc w szczególności pod uwagę specyfikę wykonywanego zawodu oraz zakres wykonywanych zadań.

 

Dz. U. z 2011 r. Nr 293 poz. 1728
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej świadczeniodawcy niebędącego podmiotem wykonującym działalność leczniczą, udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej

Dz. U. z dnia 30 grudnia 2011 r.
Na podstawie art. 136b ust. 2 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm. zarządza się, co następuje:

§ 1 

Rozporządzenie określa szczegółowy zakres obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej świadczeniodawcy udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej, o którym mowa w art. 5 pkt 41 lit. b i d Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zwanej dalej „ustawą”, za szkody wyrządzone przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej wykonywanych na podstawie umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, zwanego dalej „ubezpieczeniem OC”, termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną tego ubezpieczenia.

§ 2

1. Ubezpieczeniem OC jest objęta odpowiedzialność cywilna świadczeniodawcy, o którym mowa w art. 5 pkt 41 lit. b i d ustawy, za szkody, o których mowa w § 1, wyrządzone działaniem lub zaniechaniem ubezpieczonego, w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej, przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej wykonywanych na podstawie umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
2. Ubezpieczenie OC nie obejmuje szkód:

1. polegających na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie rzeczy;
2. polegających na zapłacie kar umownych;
3. powstałych wskutek działań wojennych, stanu wojennego, rozruchów i zamieszek, a także aktów terroru.

3. Ubezpieczenie OC obejmuje wszystkie szkody w zakresie, o którym mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 2, bez możliwości umownego ograniczenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

§ 3

Obowiązek ubezpieczenia OC powstaje nie później niż w dniu poprzedzającym dzień, w którym świadczeniodawca obowiązany jest, na podstawie umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, do wykonywania świadczeń opieki zdrowotnej.

§ 4

Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC, w okresie ubezpieczenia nie dłuższym niż 12 miesięcy, wynosi równowartość w złotych:

1. 30 000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia oraz 150 000 euro w odniesieniu do wszystkich zdarzeń, których skutki objęte są umową ubezpieczenia OC świadczeniodawcy, o którym mowa w art. 5 pkt 41 lit. b ustawy;
2. 10 000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia oraz 50 000 euro w odniesieniu do wszystkich zdarzeń, których skutki są objęte umową ubezpieczenia OC świadczeniodawcy, o którym mowa w art. 5 pkt 41 lit. d ustawy.

Kwoty, o których mowa w ust. 1, ustalane są przy zastosowaniu kursu średniego euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski po raz pierwszy w roku, w którym umowa ubezpieczenia OC została zawarta.

§ 5 

Jeżeli umowa ubezpieczenia OC została zawarta na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów, a okres, na który została zawarta, upływa po dniu wejścia w życie rozporządzenia, nową umowę ubezpieczenia OC zawiera się najpóźniej w ostatnim dniu okresu obowiązywania dotychczasowej umowy, nie później jednak niż w okresie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia.

§ 6 

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2012 r..

Minister Finansów kieruje działem administracji rządowej – instytucje finansowe, na podstawie  § 1 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Finansów (Dz. U. z 2011 r. Nr 248, poz. 1481).

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 216, poz. 1367, Nr 225, poz. 1486, Nr 227, poz. 1505, Nr 234, poz. 1570 i Nr 237, poz. 1654, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 22, poz. 120, Nr 26, poz. 157, Nr 38, poz. 299, Nr 92, poz. 753, Nr 97, poz. 800, Nr 98, poz. 817, Nr 111, poz. 918, Nr 118, poz. 989, Nr 157, poz. 1241, Nr 161, poz. 1278 i Nr 178, poz. 1374, z 2010 r. Nr 50, poz. 301, Nr 107, poz. 679, Nr 125, poz. 842, Nr 127, poz. 857, Nr 165, poz. 1116, Nr 182, poz. 1228, Nr 205, poz. 1363, Nr 225, poz. 1465, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1723 i 1725 oraz z 2011 r. Nr 45, poz. 235, Nr 73, poz. 390, Nr 81, poz. 440, Nr 106, poz. 622, Nr 112, poz. 654, Nr 113, poz. 657, Nr 122, poz. 696, Nr 138, poz. 808, Nr 149, poz. 887, Nr 171, poz. 1016, Nr 205, poz. 1203 i Nr 232, poz. 1378.

Niniejsze rozporządzanie było poprzedzone Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2007 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej świadczeniodawcy udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2008 r. Nr 3, poz. 10), które traci moc z dniem 1 stycznia 2012 r. na podstawie art. 221 Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2011 r. Nr 112, poz. 654, Nr 149, poz. 887, Nr 174, poz. 1039 i Nr 185, poz. 1092).

 

ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRACOWNICZA I ZAWODOWA FIZJOTERAPEUTY

Odpowiedzialność pracownicza
Żaden akt prawny odnoszący się bezpośrednio do wykonywania zawodu fizjoterapeuty nie reguluje zagadnień związanych z odpowiedzialnością porządkową tej grupy zawodowej. Dlatego też wyłącznie w przypadku tych fizjoterapeutów, którzy pozostają w stosunku pracy, znajdą zastosowanie odpowiednie postanowienia Kodeksu pracy.
Istota odpowiedzialności pracowniczej polega bowiem na stosowaniu wobec pracownika przez pracodawcę kar za naruszenie obowiązku przestrzegania porządku pracy.

Bezprawnym naruszeniem porządku pracy będzie np. nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy (art. 108 k.p.).

Przy stosowaniu kary bierze się pod uwagę w szczególności rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych, stopień winy pracownika i jego dotychczasowy stosunek do pracy. O zastosowanej karze pracodawca zawiadamia pracownika na piśmie, wskazując rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych i datę dopuszczenia się przez pracownika tego naruszenia oraz informując go o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego wniesienia. Odpis zawiadomienia składa się do akt osobowych pracownika.

Karę uważa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa się z akt osobowych pracownika po roku nienagannej pracy. Pracodawca może, z własnej inicjatywy lub na wniosek reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej, uznać karę za niebyłą przed upływem tego terminu.
Kodeks pracy wymienia również rodzaje kar, jakie mogą być zastosowane wobec pracownika. Są to:

• kara upomnienia,
• kara nagany,
• kara pieniężna.

Kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń np. alimentacyjnych.

Odpowiedzialność materialna wobec pracodawcy
Zgodnie z art. 114 Kodeksu pracy pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swojej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną wg zasad określonych w Kodeksie pracy. Jest to więc odpowiedzialność oparta na zasadzie winy. Ciężar wykazania winy pracownika i okoliczności uzasadniających jego odpowiedzialność, a także wysokości poniesionej szkody, spoczywa na pracodawcy.

Na mocy art. 117 Kodeksu pracy pracownik nie ponosi odpowiedzialności za szkodę w takim zakresie, w jakim pracodawca lub inna osoba przyczyniły się do jej powstania albo zwiększenia. Pracownik nie ponosi ryzyka związanego z działalnością pracodawcy, a w szczególności nie odpowiada za szkodę wynikłą w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka.

W razie wyrządzenia szkody przez kilku pracowników każdy z nich ponosi odpowiedzialność za część szkody stosownie do przyczynienia się do niej i stopnia winy. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie stopnia winy i przyczynienia się poszczególnych pracowników do powstania szkody, odpowiadają oni w częściach równych (art. 118 Kodeksu pracy).

Odszkodowanie nie może przekraczać trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi.

W razie wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych szkody osobie trzeciej zobowiązany do naprawienia szkody jest wyłącznie pracodawca! Pracownik odpowiada wówczas wobec pracodawcy na zasadach określonych w Kodeksie pracy.

Jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości.

Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi (art. 124 i 125 k.p.)
Pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się:

• pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności,
• narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze
• odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu.

Od odpowiedzialności określonej w § 1 i 2 pracownik może się uwolnić, jeżeli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia.
Pracownicy mogą przyjąć wspólną odpowiedzialność materialną za mienie powierzone im łącznie z obowiązkiem wyliczenia się. Podstawą łącznego powierzenia mienia jest umowa o współodpowiedzialności materialnej zawarta na piśmie przez pracowników z pracodawcą.
Pracownicy ponoszący wspólną odpowiedzialność materialną odpowiadają w częściach określonych w umowie. Jednakże w razie ustalenia, że szkoda w całości lub w części została spowodowana przez niektórych pracowników, za całość szkody lub za stosowną jej część odpowiadają tylko sprawcy szkody.

 

KODEKS ETYCZNY FIZJOTERAPEUTY

Kodeks Etyczny Fizjoterapeuty Rzeczypospolitej Polskiej to dokument stworzony przez Polskie Towarzystwo Fizjoterapii i określający ogólne zasady etyki obowiązujące fizjoterapeutów podczas wykonywania działalności zawodowej. Dokument w pełnej formie dostępny jest na stronach Towarzystwa¹.

Kodeks szczegółowo reguluje kwestie relacji fizjoterapeuty z pacjentem, ze społeczeństwem, wykonywania praktyki fizjoterapeutycznej, kształcenia, pracy w ramach praktyki prywatnej, badań naukowych i współpracy z innymi osobami uczestniczącymi w procesie leczniczym. Sama treść kodeksu nie zawiera specjalnych zapisów na temat konsekwencji złamania zawartych w nim zasad. Jednak dorozumiane jest, iż każdy członek Towarzystwa dobrowolnie podporządkowuje się jego zasadom i w razie ich przekroczenia naraża się na postępowanie przed Sądem Koleżeńskim.

Zapisy kodeksu przestrzegają przed wykorzystywaniem swojego nazwiska i tytułu do reklamowania towarów i usług, szczególnie jeśli uwłaczają one godności i kompetencjom fizjoterapeuty. To szerokie sformułowanie powoduje, że wiele form reklamowych i promocyjnych może zostać poddanych na mocy tego artykułu pod rozwagę sądu. Bezwzględnie zabronione jest także czerpanie korzyści ze współpracy z przedstawicielami przemysłu medycznego, gdyż może to wpłynąć na zaburzenie obiektywizmu opinii zawodowych, a tym samym podważyć zaufanie do zawodu.

Szeroko potraktowana została kwestia współpracy fizjoterapeuty z przedstawicielami innych profesji medycznych i ze sobą nawzajem. Sformułowany został jedynie nakaz współpracy i dzielenia się informacjami – bez wskazania, na jakich zasadach powinno to następować. Obostrzenia dotyczą wyrażenia negatywnej opinii w środowisku fizjoterapeutów. Opinia musi zostać sformułowana w obecności osoby zainteresowanej, nie może mieć cech zniesławienia oraz wymagana jest forma pisemna.

Pomiędzy poruszanymi w kodeksie kwestiami nie znalazła się tzw. klauzula sumienia, na którą powołać się mogą na przykład lekarze zgodnie z ustawą o zawodzie lekarza i Kodeksem Etyki Lekarskiej. Zgodnie z art. 31 i 32 kodeksu, fizjoterapeuta ma prawo odmówić udzielania świadczeń, jeżeli jest przekonany o tym, że prowadzone postępowanie może zagrozić zdrowiu pacjenta, a także odmówić uczestnictwa w świadczeniu usług i eksperymentach biomedycznych, które są sprzeczne z uznawanymi normami etycznymi. Nie może jednak powstrzymać się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem.